Se pietà di me non senti

Nicola Francesco Haym / Georg Friedrich Händel

Se pietà di me non senti

Se pietà di me non senti,
giusto Ciel, io morirò.
Tu da’pace a miei tormenti,
o quest’alma spirerò.

Lieve hemel, heb medelijden

Lieve hemel, heb medelijden,
zo zal ik te gronde gaan.
Breng verlichting voor mijn lijden,
of mijn ziel zal snel vergaan. 

Belshazzar

Charles Jennens / Georg Friedrich Händel

Vertaling Belshazzar van Händel

Aan het verhaal van Belshazzar ligt het oud-testamentische boek Daniël ten grondslag. Het behandelt de teloorgang van Belshazzar en de verovering van Babylon door de Perzische koning Cyrus. Het koor zorgt voor een muzikale karakterisering van de verschillende volkeren. Het vervult beurtelings de rol van Joden, van de losbandige Babyloniërs en van de strijdlustige Meden en Perzen. Daarnaast heeft het koor, zoals in oratoria gebruikelijk is, van tijd tot tijd een bespiegelende functie. Hoewel Händel slechts de helft van de door Jennens aangeleverde teksten heeft gebruikt is het toch een oratorium in drie bedrijven geworden, een omvangrijk werk.

U vindt hier een fragment uit scene 2 van het tweede bedrijf, waarin een hand geheimzinnige tekens op de muur schrijft, die Belshazzar grote angst aanjagen en die later alleen Daniël kan lezen en uitleggen. De volledige vertaling is op aanvraag verkrijgbaar.

Belshazzar

Scene 2

A banquet-room, adorned with the images of the Babylonian gods. Belshazzar, his wives, concubines, and lords,drinking out of the Jewish temple-vessels,
and singing the praises of their gods.

35. Chorus of Babylonians

Ye tutelar gods of our empire, look down,
And see what rich trophies your victory crown.
Let our bounteous gifts, which our gratitude raise,
Wine, gold, merry notes, pay our tributes of praise.
Sesach, this night is chiefly thine,
Kind donor of the sparkling wine!

36. Air

Belshazzar
Let the deep bowl thy praise confess,
Thy gifts the gracious giver bless!
Thy gifts, of all the gods bestow,
Improve by use, and sweeter grow.
Another bowl! ‘Tis gen’rous wine,
Exalts the human to divine.

37. Accompagnato

Belshazzar
Where is the God of Judah’s boasted pow’r?
Let him reclaim his lost magnificence,
Assert his rights, prov’d ours by long possession,
And vindicate his injur’d honour! — Ah!

As he is going to drink, a hand appears writing upon the wall over against him: he sees it, turns pale with fear, drops the bowl of wine, falls back in his seat, trembling from head to foot, and his knees knocking against each other.

Babylonians
Help, help the king! He faints, he dies!
What envious demon blasts our joys,
And into sorrow turns?
Look up, O king! Speak, cheer thy friends!
Say, why our mirth thus sudden ends,
And the gay circle mourns?


Belshazzar
Behold! See there!

Pointing to the hand upon the wall, which,
while they gaze at it with astonishment,
finishes the writing, and vanishes.

Babylonians
Oh, dire portentous sight! But see, ’tis gone,
And leaves behind it types unknown,
Perhaps some stern decree of fate,
Big with the ruin of our state!
What God, or godlike man, can tell
The sense of this mysterious spell?

38. Recitative

Belshazzar
Call all my Wise Men, Sorcerers, Chaldeans,
Astrologers, Magicians, Soothsayers:
They can perhaps unfold the mystic words,
Dispel our doubts, and ease us of our fears.


39. Symphony

Enter Wise Men of Babylon.

40. Recitative

Belshazzar
Ye sages, welcome always to your king,
Most welcome now, since needed most:
Oh, minister To my sick mind the med’cine of your art.
Whoe’er shall read this writing and interpret,
A splendid purple robe behind him flows,
A chain of gold his honour’d neck shall grace,
And in the kingdom he shall rule the third.

Wise Men
Alas, too hard a task the king imposes,
To read the characters we never learn’d!

41. Chorus of Babylonians

Oh, misery! Oh terror, hopeless grief!
Nor God nor man affords relief!
Who can this mystery unveil,
When all our wise diviners fail?

Enter Nitocris.

Belshazzar

Scene 2

Een feestzaal, versierd met de afbeeldingen van de Babylonische goden. Belshazzar en zijn vrouwen, bijvrouwen en stamhoofden drinken uit de bekers van de joodse tempel, en zingen liederen voor hun goden.

35. Koor van Babyloniërs

Gij beschermgoden van ons rijk, uwentwege
bekronen deze rijke trofeeën de zege.
Aanvaard met onze gulle gaven onze dank
Wij eren u met goud, vrolijk gezang en drank.
Sesach, laat dit feest vooral u ter ere zijn
U bent de schenker van de bruisende wijn!

36. Melodie

Belshazzar
Laat deze beker uw eer belijden,
En Uw gaven vooral de gever verblijden!
De gift van alle goden in deze kruik,
Wordt beter en zoeter in het gebruik.  
Nog een erbij, ’t is gulle wijn,
En wat menselijk was, zal goddelijk zijn.

37. Begeleiding

Belshazzar
Waar blijft die beroemde macht van de joodse God?
Laat hem zijn verloren grootsheid claimen,
laat hem op zijn recht staan, dat al zo lang ons toebehoort,
Laat hem zijn verloren eer herstellen! –Ah!

Terwijl hij de beker aan zijn mond zet, verschijnt een hand die tekens schrijft op de muur tegenover hem: hij ziet het, wordt bleek van angst, laat de beker vallen, valt terug in zijn zetel met knikkende knieën, trillend van top tot teen.

Babyloniërs
Help, help de koning! Hij valt flauw, hij sterft!
Welke kwade duivel verpest ons feest,
en verandert het in een nachtmerrie?
Sla uw ogen op, oh koning! Spreek, vrolijk uw vrienden op!
Waarom is ons gelach zo plotseling verstomd,
en waarom is onze vrolijke kring opeens in rouw gedompeld? 

Belshazzar
Zie, kijk daar!

Hij wijst naar de hand op de muur, die,
terwijl zij er in verbijstering naar staren,
de laatste tekens schrijft, en dan verdwijnt.

Babyloniërs
Oh, ijzig onheilspellende aanblik! Verdwenen!
En dan die onbekende tekens op de stenen,
Is dat soms de harde beschikking van ons lot?
Valt vandaag of morgen onze hele staat kapot!
Welke God, of godgelijke man legt uit
wat deze mysterieuze formule beduidt?

38. Recitatief

Belshazzar
Roep al mijn wijzen, tovenaars, Chaldeërs,
astrologen, magiërs en waarzeggers:
Misschien kunnen zij de geheimzinnige tekens ontcijferen,
onze onzekerheid verdrijven en onze angsten tot rust brengen.

39. Symfonie

De wijze mannen van Babylon komen binnen

40. Recitatief

Belshazzar
Gij wijzen, altijd al welkom bij uw koning, 
hoogst welkom nu, en hoogstnoodzakelijk:
Verzorg mijn zieke hoofd met uw kunstig medicijn.
Wie deze tekens kan lezen en verklaren
zal een prachtige purperen mantel dragen,
een gouden keten zal zijn hals versieren,
en hij zal de hoogste functie in het koninkrijk bekleden.

De wijzen
Helaas, de vraag van de koning ligt buiten onze macht,
deze tekens kunnen wij niet lezen!

41. Koor van Babyloniërs

Wat een tegenslag! Wat een ellendig leven! 
Geen God of mens kan hier verlichting geven! 
Wie kan dit geheim vertalen,
als al onze waarzeggers falen?

Nitocris komt binnen.