Le Bestiaire

Guillaume Apollinaire / Francis Poulenc

Het dierenboek of de processie van Orpheus

Le dromadaire

Avec ses quatres dromadaires
Don Pedro d’Alfaroubeira
Courut le monde et l’admira
Il fit ce que je voudrais faire,
Si j’avais quatre dromadaires.

De dromedaris

Met een dromedaris of vier
trok don Pedro d’Alfaroubeira
de wereld rond als avonturier. 
Hij deed het voor, ik deed hem graag na,
had ik maar vier dromedarissen hier.

La chèvre du Tibet

Les poils de cette chèvre et même
ceux d’or pour qui prit tant de peine
Jason, ne valent rien au prix
Des cheveux dont je suis épris.

De Tibetaanse geit

De kostbaarste wol van de kasjmiergeit
en zelfs Jasons gulden vlies
zijn nog lang niet zo exotisch
als mijn liefs lieftalligheid.

La sauterelle

Voici la fine sauterelle
La nourriture de Saint Jean
Puissent mes vers être comme elle
Le régal des meilleures gens.

De sprinkhaan

Ziehier de kostelijke sprinkhaan
die Johannes voedde in woestijngebieden;
konden mijn verzen die toets doorstaan:
een feestmaal te zijn voor betere lieden.

Le dauphin

Dauphins, vous jouez dans le mer
Mais le flot est toujours amer
Parfois ma joie éclate t’elle?
La vie est encore cruelle.

De dolfijn

Dolfijnen, jullie spelen in de zee
maar golven brengen altijd smart.
Komt met plezier soms drama mee?
Het leven is vaak bikkelhard.

L’écrevisse

Incertitude, O! mes delices
Vous et moi nous nous en allons
Comme s’en vont les écrevisses,
À reculons, à reculons.

De rivierkreeft

Onzekerheid, o zaligheden
U en ik wij gaan er tussenuit
Zoals de rivierkreeften voortschreden,
achteruit, achteruit.

Le carpe

Dans vos viviers dans vos etangs
Carpes que vous vivez longtemps!
Est-ce que la mort vous oublie.
Poissons de la melancolie.

De karper

In uw vijvers en uw meren
zult u karpers niet kreperen!
Gaat de dood u soms voorbij?
Vissen van melancholij.

Le paon

En faisant la roue, cet oiseau,
Dont le pennage traîne à terre,
Apparaît encore plus beau,
Mais se découvre le derrière.

De pauw

Hij maakt van zijn staart een waaier,
Daardoor lijkt deze vogel nog fraaier.
Zijn veren slepen meestal over de grond,
Maar nu staat hij in zijn blote kont.

Le chat

Je souhaite dans ma maison:
Une femme ayant sa raison,
Un chat passant parmi les livres,
Des amis en toute saison
Sans lesquels je ne peux pas vivre.

De kat

Weet je wat ik wou:
een verstandige vrouw,
die mij een kat zou geven,
en altijd vrienden die ik vertrouw,
zij houden mij in leven.

La Romanesca

Adolphe Larmande

La Romanesca

Aux échos des bois,
Aux soupirs du feuillage….
Mélez,charmants hautbois,
un doux ramage;
Et par vos accords,
Sur la verte fougère.
Attirez la bergère,
Qu’appelent mes transports.
Mon coeur plein d’elle,
Veut attendrir.
Son coeur rebelle,
Ou bien mourir!
O Madeleine,
Cède aux amours,
Le lierre au chène.
S’unit toujours.
Qu’a ma chanson
Voltigeant en cadence,
Ton pied mignon
Vienne animer la danse;
Et qu’en bondissant,
Ton corsage d’abeille,
D’un trésor naissant
Entr’ouvre la merveille!
Pour le tendre souci….
Qui m ‘entraine,
J’implore ta merci,
O  ma reine!
Et si la danse nous enchaine,
Laisse l’amour nous enchainer aussi!

Liefdeslied

De geluiden uit het woud,
en het zuchten van de blaren,
wil ze, hobo’s zoet, bewaren,
smeed een lied van edelgoud;
Lok met schone harmonieën
naar mijn zachte varenbed,
de herderin die mij bezet,
want zij vult mijn fantasieën.
Mijn hart is helemaal bij haar,
daarom wil ik haar verleiden,
haar weerspannig hart bevrijden,
of sterven als een kluizenaar!
O Maria Magdalena,
neem geliefden bij de hand,
blijf hen ook voor altijd na,
en geef hun een sterke band.
Breng mijn liefdeslied tot leven,
laat het dansen in de maat,
dat uw geest wordt ingegeven,
en uw steun ons nooit verlaat;
en terwijl we ons verbinden
uw zoet lichaam ons verlicht,
ontluikt hier ons droomgezicht,
dat het wonder plaats zal vinden!
Voor het tedere verlangen,
voor mijn gretige verleiding,
smeek ik u om uw genade,
o mijn koningin!
En brengt de dans gemeenschapszin,
maak haar dan mijn liefdesgade! 

La danse des animaux

Darius Milhaud

La danse des animaux

Le poisson fait: Hip!
L’oiseau fait; Viss!
Le marmot fait: Gnan!
Je me jette à gauche, Hip! Hip! Hip!
Je me tourne à droite, Hip! Hip! Hip!
Je fais le poisson qui file à l’eau,
Qui se tortille, qui bondit!
Tout vit, tout danse et tout chante…
Le poisson: Hip!
L’oiseau: Viss!
Le marmot: Gnan!
L’oiseau s’envole
Vole, vole, vole,
Va, revient, passe
Vole, vole, vole,
Monte, plane et s’abat.
Je fais l’oiseau.
Le singe de branche en branche,
Court, bondit et saute,
Avec sa femme, avec son mioche,
La bouche pleine, la queue en l’air.
Voila le singe! Voila le singe!
Tout vit, tout danse et tout chante…
Le poisson fait: Hip!
L’oiseau fait: Viss!
Le marmot fait: Gnan!

De dans van de dieren

De vis doet: hup!
De vogel doet: tjiep!
De marmot doet: fjoew!
Ik werp me naar links, hup! hup! hup!
Ik draai me naar rechts, hup! hup! hup!
Ik speel de vis die verdwijnt in het water,
die draait en springt!
Alles leeft, alles danst en alles zingt…
De vis: hup!
De vogel: tjiep!
De marmot: fjoew!
De vogel vliegt weg
wiek, wiek, wiek,
gaat, komt terug, schiet voorbij
wiek, wiek, wiek,
stijgt op, zweeft en valt.
Ik speel de vogel.
De aap holt van tak naar tak,
rent, huppelt en springt,
met zijn wijfje, met zijn jong,
de mond vol, z’n staart in de lucht.
Kijk het aapje! kijk het aapje!
Alles leeft, alles danst en alles zingt…
De vis doet: hup!
De vogel doet: tjiep!
De marmot doet: fjoew!

Jouissance vous donnerai

Claudin de Sermisy

Jouissance vous donnerai

Jouissance vous donnerai,
mon ami, et vous mènerai
Là où prétend votre esperance.
Vivante ne vous laisserai;
encore quand morte je serai,
l’esprit en aura souvenance

Si pour moi avez du souci
Pour vous n’en ai pas moins aussi,
Amour le vous doit faire entendre.
Mais s’il vous grève d’être ainsi,
Apaisez votre cœur transi;
Tout vient à point, qui peut attendre.

Genot zal ik je bereiden

Genot zal ik je bereiden,
mijn vriend, en ik zal je daar leiden
waar je verlangens naar uitgaan.
Bij leven zal ik niet van je scheiden
en zelfs nog na mijn verscheiden
blijft deze herinnering bestaan.

Als je je zorgen maakt om mij
ik doe dat niet minder dan jij,
onze liefde is ook toegewijd.
Maar ben je zo bedrukt en minder blij,
maak dan je verkleumde hart maar vrij;
voor wie weet te wachten komt alles op tijd.

Je suis déshéritée

Pierre Cadéac

Je suis déshéritée

Je suis déshéritée
puisque j’ai perdu mon ami,
seulett’ il m’a laissée
pleine de pleurs et de souci.
Rossignol du bois joli,
Sans point faire demeurée,
va t‘en dire à mon ami
que pour lui suis tourmentée.

Ik ben geheel ontdaan

Ik ben geheel ontdaan
want ik verloor mijn lief,
hij liet me zo maar staan
in leed en ongerief.
Mooie nachtegaal, wees lief
Wil zonder uitstel gaan
en zeg tegen mijn hartendief
dat ik om hem ben aangedaan.

D’un extrême regret

Jacques Arcadelt

D’un extrême regret

D’un extrême regret mortellement atteinte,
Veuve, je soupirais nuit et jour ma complainte
Pour la mort de celui avec qui longuement
J’avais jusques alors vécu si chastement.

D’une autre passion je me sentais blessée,
De plusieurs gens d’honneur me voyant fort pressée,
Qui tous pour le renom de mon honnêteté
Désiraient s’allier avec ma chasteté.

Quand, pour chasser de moi cette tristesse enclose,
Mon destin consentait que je devinsse rose
Qui aux sages laissât de mes vertus l’odeur
Et aux présomptueux ma poignante rigueur.

Een smartelijk gemis

Een smartelijk gemis moest ik ten dode dragen,
en ik sleet dag en nacht in eenzaamheid en klagen
om de dood van hem met wie ik tot op heden
een lang en zuiver leven heb geleden.

Door een andere hartstocht voelde ik me bezwaard,
veel eerbare mannen hebben mij opzichtig aangestaard,
die mij allemaal om de faam van mijn fatsoen
en mijn reinheid een aanzoek wilden doen.

Wanneer, om dat opgesloten gevoel te verjagen,
mijn lot mij zou toestaan om een roos te zijn,
dan zou ik de wijzen met mijn geur behagen
en de verwaande kwasten kregen mijn venijn.

Don Quichotte a Dulcinée

Paul Morand / Maurice Ravel

Chanson Romanesque

Si vous me disiez que la terre
a tant tourner vous offensa,
je luis dépêcherais Pança:
vous la verriez fixe et se taire.

Si vous me disiez que l’ennui
vous vient du ciel trop fleuri d’astres,
déchirant les divins cadastres,
je faucherais d’un coup la nuit.

Si vous me disiez que l’espace
ainsi vidé ne vous plaît point,
chevalier dieu, la lance au poing,
j’étoilerais le vent qui passe.

Mais si vous disiez que mon sang
est plus à moi qu’à vous ma Dame,
je blêmirais dessous le blâme
et je mourrais vous bénissant.

O Dulcinée.

Romantisch lied

Als u me zei dat de aarde u niet beviel,
omdat u dat gedraai niet kon verduren,
dan zou ik Panza erop afsturen:
en u zou zien dat de aarde stilviel.

Als u mij kennis gaf van uw verdriet
over een gewelf zo rijk bezaaid met sterren,
ik zou alle hemellichamen de weg versperren,
en deed in één klap heel de nacht teniet.

Als u me zeggen zou dat het zwerk
zo schoongeveegd u helemaal niet aanstaat,
dan zou ik, rechtgeaarde ridder, de lans  paraat
sterren op de wind verstrooien als kunstwerk.

Maar als u zou beweren dat mijn leven
meer mij dan u toebehoort, edele vrouwe,
dan trok ik wit weg, uw plichtsgetrouwe,
en onder lofgezang zou ik het u geven.

O Dulcinea!

Chanson épique

Bon Saint Michel qui me donnez loisir
de voir ma Dame et de l’entendre,
bon Saint Michel qui me daignez choisir
pour lui complaire et la défendre,
bon Saint Michel veuillez descendre
avec Saint Georges sur l’autel
de la Madone au bleu mantel.

D’un rayon du ciel bénissez ma lame
et son égale en pureté
et son égale en piété
comme en pudeur et chasteté:
Ma Dame,

(O grands Saint Georges et Saint Michel)
L’ange qui veille sur ma veille,
ma douce Dame si pareille
a Vous, Madone au bleu mantel!
Amen.

Heldenlied

Goede Sint Michaël geef mij de gelegenheid 
om me over mijn vrouwe te ontfermen,
goede Sint Michaël, geef me de tijd 
om haar te behagen en te beschermen,
goede Sint Michaël, wil met Sint Joris 
neerdalen naar waar ik smekend sta:
voor het altaar van de blauwe Madonna.

Zegen met hemels licht mijn zwaard
en zegen haar, gelijk in zuiverheid,
gelijk in eerbaarheid
en in vroomheid en kuisheid:
mijn vrouwe fijnbesnaard,

(O grote Sint Joris en Sint Michaël)
Engel wil toezien op mijn waken,
over mijn zoetelief, het evenbeeld van U, 
Madonna met de blauwe mantel!
Amen.

Chanson à boire

Foin du bâtard, illustre Dame,
qui pour me perdre à vos doux yeux
dit que l’amour et le vin vieux
mettent en deuil mon cœur, mon âme!

Je bois à la joie!
La joie est le seul but
où je vais droit…
lorsque j’ai bu!

Foin du jaloux, brune maîtresse,
qui geind, qui pleure et fait serment
D’être toujours ce pâle amant
qui met de l’eau dans son ivresse!

Je bois à la joie!
La joie est le seul but
où je vais droit…
lorsque j’ai bu!

Je bois à la joie!

Drinklied

Weg met die bastaard, hoogvermaarde vrouwe. 
Als ik me verlies in uw zachte ogen,
zegt hij dat de liefde en wijn mij bedrogen
en mijn hart en ziel zullen berouwen!

Ik drink voor mijn plezier!
Plezier is mijn enige doel
daarop richt ik mijn vizier..
dwars door het gewoel!

Liefste, weg met die jaloerse parasiet,
die jammert en klaagt en zweert,
die bleke minnaar, die jeremiëert
en water in zijn kater giet!

Ik drink voor mijn plezier!
Plezier is mijn enige doel
daarop richt ik mijn vizier..
dwars door het gewoel!

Ik drink voor mijn plezier!

Deux choeurs

Victor Hugo / Camille Saint-Saëns

Les fleurs et les arbres

Les fleurs et les arbres,
les bronzes, les marbres,
les ors, les emaux,
la mer, les fontaines,
les monts et les plaines
consolent nos maux.

Nature eternelle
tu sembles plus belle
au sein des douleurs!
Et l’art nous domine,
sa flamme illumine
le rire et les pleurs.

De bloemen en de bomen

De bloemen, de bomen,
de zee en de stromen,
veelkleurige gloed,
de bergen en dalen,
de bronzen, opalen
troosten ons gemoed.

Natuur zonder weerga
gij zijt ons nog meer na
als we bedroefd zijn!
Maar kunst onderricht ons,
haar liefde verlicht ons,
bij vreugd en bij pijn.

Calme des nuits

Calme des nuits, fraicheurs des soirs,
Vaste scintillement des mondes,
Grand silence des antres noirs
Vous charmez les âmes profondes.

L’eclat du soleil, la gaité,
Le bruit plaisent aux plus futiles;
Le poète seul est hanté
Par l’amour des choses tranquilles.

Nacht’lijke rust

Nacht’lijke rust, dag in koelte verklonken,
Flonkeringen van het wijdse heelal,
Peilloze stilte van zwarte spelonken
Gij bekoort de diepzinnigen vooral.

Het vuur van de zon, de losbandigheid
En het lawaai zijn voor de geringen;
In eenzaamheid wordt de dichter geleid
Door zijn liefde voor de stille dingen.

Des pas dans l’allée

Maurice Couyba / Camille Saint-Saëns

Des pas dans l’allée

Tombez, souvenirs, tombez feuille à feuille,
Faites un tapis de vos ors défunts.
Les fleurs reviendront pleurer leurs parfums.
Mais reverrons-nous celle qui les cueille? 
Vers quel silence? en quelle allée
S’est-elle en un beau soir allée? 

Dormez, feuilles d’or, parmi l’avenue,
Gardez dans vos plis le pli de ses pas.
Celui-ci plus las inclinait plus bas
Son âme vers moi qui l’ai méconnue.
Vers quel silence? en quelle allée
S’est-elle en un beau soir allée? 

Tombez, souvenirs! glissez feuille à feuille,
Recouvrez ses pas de vos ors défunts.
D’autres fleurs viendront pleurer leurs parfums!
Mais plus ne viendra celle qui les cueille! 
Vers quel silence? en quelle allée
S’est-elle en un beau soir allée?

Stappen op de laan

Val, herinneringen, val neer blad voor blad,
en weef een tapijt van het dode goud.
Het bloembed schenkt weer zijn geur aan het woud.
Maar zien we haar terug die het plukken hervat?
Naar welke stilte? Langs welke laan
is zij op een mooie avond gegaan?

Slaap, bladeren van goud, slaap in deze laan,
bewaar in uw plooien de echo van haar vraag.
Zij boog nog vermoeider, nog dieper omlaag,
met haar hart naar mij toe, die haar niet zag staan.
Naar welke stilte? Langs welke laan
is zij op een mooie avond gegaan?

Val, herinneringen! dwarrel blad voor blad,
dek haar stappen toe met uw dode goud.
Een nieuw bloembed schenkt zijn geur aan het woud!
Maar nooit komt zij meer die ze geplukt had!
Naar welke stilte? Langs welke laan
is zij op een mooie avond gegaan?

Cantique de Jean Racine

Gabriel Fauré

Cantique de Jean Racine

Verbe égal au Très-Haut notre unique espérance,
Jour éternel de la terre et des cieux
De la paisible nuit nous rompons le silence,
Divin Sauveur, jette sur nous les yeux,

Répands sur nous le feu de ta grâce puissante,
Que tout l’enfer fuie au son de ta voix,
Dissipe le sommeil d’une âme languissante
Qui la conduit à l’oubli de tes lois!

O Christ sois favorable à ce peuple fidèle,
Pour te bénir maintenant rassemblé;
Reçois les chants qu’il offre à ta gloire immortelle,
Et de tes dons qu’il retourne comblé.

Lofzang van Jean Racine

Woord van de Allerhoogste, ons enige verlangen,
O eeuwig licht van aarde, hemel en heelal,
In de vredige nacht komen wij met gezangen,
Goddelijke Heiland, richt uw oog op ons al.

Ontbrand in ons uw heilige vuur,
Dat heel de onderwereld wijkt voor uw woord,
Wek de smachtende ziel op ‘t juiste uur
Dat hij zich niet verslaapt en uw wet heeft gehoord.

O Christus wees uw trouwe volk gunstig gezind
Wij zijn hier vandaag bijeen om u te eren;
Ontvang ons gezang voor uw eeuwig bewind,
Dat het vol van uw gaven terug moge keren.

Zingbare hertaling

Bovenstaande vertaling van de Cantique heb ik heel lang geleden gemaakt. Nu kreeg ik een verzoek om een zingbare vertaling te maken. Dat stelt meer eisen aan het ritme en het aantal lettergrepen, waardoor een nog iets vrijere vertaling ontstaat, die precies past in de melodie van Fauré.

Cantique de Jean Racine

Verbe égal au Très-Haut notre unique espérance,
Jour éternel de la terre et des cieux
De la paisible nuit nous rompons le silence,
Divin Sauveur, jette sur nous les yeux.

Répands sur nous le feu de ta grâce puissante,
Que tout l’enfer fuie au son de ta voix,
Dissipe le sommeil d’une âme languissante
Qui la conduit à l’oubli de tes lois!

O Christ sois favorable à ce peuple fidèle,
Pour te bénir maintenant rassemblé;
Reçois les chants qu’il offre à ta gloire immortelle,
Et de tes dons qu’il retourne comblé.

Lofzang van Jean Racine

Woord van nu en altijd, ons enige verlangen,
Het eeuwig licht van het ganse heelal,
In de vredige nacht komen wij met gezangen:
O Heiland groot, aanschouw ons bovenal.

Ontbrand in ons het vuur, omdat wij op U wachten,
Sla heel de hel voor uw stem op de vlucht;
Verstoor de slaap van hen, die vurig naar U smachten,
Die hen verleidt te vergeten uw tucht!

O Christus wees genadig voor ‘t volk dat trouw belijdt,
Nu bij elkaar in gezangen gehuld;
Ontvang hun lof en dank voor uw eeuwige wijsheid,
En mag uw volk van U worden vervuld.